آشنایی با خون به زبان ساده - مجله سفرنامه مالزی

خون چیست و چه خاصیتی در بدن دارد؟

یک انسان بالغ به طور میانه بیش از 5 لیتر خون در بدن خود دارد. خون موجود در رگ های شما، وظیفه انتقال اکسیژن و مواد مغذی به سلول های زنده و خارج کردن مواد زائد از آن ها را دارد؛ همچنین خون، سلول های ایمنی بدن را برای مقابله به محل عفونت منتقل کرده و دارای پلاکت هایی است که از طریق آن ها می تواند با تشکیل مانع در نقاط آسیب دیدگی رگ ها، از خونریزی جلوگیری کند.

خون بدن از طریق سیستم گردش خون، با نیاز های بدن شما سازگاری پیدا می کند. هنگامی که در حال فعالیت های شدید و ورزش هستید، قلب شما عمل پمپاژ خون را سریع تر انجام می دهد تا خون بیشتر و از طریق آن، اکسیژن بیشتری به عضلات برسد.

هنگامی که عفونتی در بدن شما به وجود بیآید، خون بدن تعداد بیشتری از سلول های ایمنی را به محل عفونت منتقل کرده تا با تجمع خود بتوانند ساختارهای مهاجم را بیرون کرده و عفونت را از بین ببرند.

تمامی موارد ذکر شده، خون را به یک مایع ارزشمند در بدن تبدیل می کنند. در آمریکا، سالانه سی میلیون واحد از اجزاء خون به بیمارانی که به آن ها نیاز دارند منتقل می شود. همچنین به دلیل ارزش بالای خون، به آن طلای قرمز نیز گفته می شود، زیرا سلول ها و پروتئین های موجود در آن می توانند به قیمتی بالاتر از طلا در وزن یکسان به فروش برسند.1

عملکرد خونخون مهم ترین مایع درون بدن است که تمام فعالیت های حیاتی را تحت کنترل دارد. خون عملکرد های مختلفی در بدن بر عهده دارد. این عملکردها شامل موارد زیر است:

انتقال

خون وظیفه حمل و انتقال اکسیژن از ریه ها به سلول های بدن را بر عهده دارد و از سویی دیگر دی اکسید کربن را از سلول های بدن گرفته تا آن ها را به ریه ها برای خروج از بدن در بازدم هدایت کند. علاوه بر این، خون حامل مواد مغذی، هورمون ها و آنتی بادی های مختلف است و همچنین وظیفه دفع مواد زائد سلول ها را برعهده دارد.

تنظیم و حفظ شرایط بدن

خون به حفظ تعادل شرایط اسیدی و قلیایی بدن کمک می کند. همچنین در تنظیم دمای بدن نقش دارد. افزایش میزان جریان خون در نزدیکی پوست به بدن کمک می کند تا گرما از دست بدهد.

مکانیسم ایمنی و حفاظتی

گلبول های سفید موجود در خون به میکروب های مهاجم (باکتری ها) و سایر عوامل بیماری زا حمله کرده و آن ها را از بین می برند. از سویی دیگر پلاکت ها از خونریزی و از دست دادن بیش از حد خون پس از جراحت جلوگیری کرده و به این ترتیب از بدن محافظت می کنند.2

ساختار خونخون در طول رگها حرکت می کند تا به هر سیستم بدن برسد و وظایف حیاتی خود را انجام دهد.

خون شامل پلاسما، گلبول های قرمز ، سفید خون و پلاکت ها است.

پلاسما

این تقریبا 55 درصد از مایع خون را در انسان تشکیل می دهد.

پلاسما 92 درصد آب است و محتوای هشت درصد باقیمانده عبارتند از:

دی اکسید کربن

گلوکز

هورمون

پروتئین

نمک های معدنی

چربی ها

ویتامین ها

45 درصد باقیمانده خون عمدتا شامل سلول های خونی قرمز و سفید و پلاکت ها است. هر یک از اینها نقشی حیاتی در حفظ موثر عملکرد خون دارند.

گلبول های قرمز خون یا گویچه های قرمز: آن ها شکلی دندانه دار دارند، دیسک مسطح اکسیژن را از ریه ها حمل می کنند. هموگلوبین پروتیینی است که اکسیژن را شامل می شود و اکسیژن را تا مقصد حفظ می کند. طول عمر آر بی سی، 4 ماه است و بدن به طور مرتب جایگزین آن ها می شود. به طور شگفت انگیز بدن ما هر ثانیه حدود 2 میلیون سلول خون تولید می کند.

تعداد پیش بینی شده گلبول های قرمز در یک قطره یا میکرو لیتر خون 4.5 تا 6.2 میلیون نفر در مردان و 4.0 تا 5.2 میلیون نفر در زنان است.

گلبول های سفید خون

یا لکوسیتها خون کم تر از 1 درصد از محتوای خون را تشکیل می دهند و دفاع حیاتی در برابر بیماری و عفونت را شکل می دهند. محدوده نرمال تعداد گلبول های سفید خون در خون، بین 3700 تا 10،500 است. سطوح بالاتر و پایین تر سلول های خونی سفید می تواند نشان دهنده بیماری باشد.

پلاکت های خونی یا ترومبوسیت ها

این ها با لخته شدن پروتئین واکنش می دهند تا از خونریزی جلوگیری کنند. باید بین 150000 و 400000 پلاکت به ازای هر میکرو لیترخون وجود داشته باشد.

گلبول های قرمز

گلبول های سفید خون و پلاکت ها در مغز استخوان قبل از ورود به جریان خون تولید می شوند. پلاسما اغلب آبکی است که از طریق روده ها جذب می شود و ترکیبی از این ها تمام بدن را از طریق قلب و از طریق رگ های خونی هدایت می کنند.3

انواع گروه های خون

در تاریخ پزشکی اولیه تصور می شد که انتقال خون از یک شخص به فرد دیگر غیرممکن است. دلیل این امر این بود که وقتی این اقدام انجام شد، بیشتر افراد مورد آزمون از بین رفتند.

با این حال، دانشمندان با گذشت زمان، وجود گروه خونی (Blood Types) را کشف کردند. چندین پروتئین اساسی سطح سلول های خونی ما را می پوشاند و به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا بین سلول های خونی خودی و خارجی تمایز قایل شوند. این پروتئین ها در گروه های خونی مختلف متفاوت هستند.

تلاش برای انتقال خون از نوع گروه خونی ناسازگار به فرد می تواند باعث ایجاد لخته در خون دریافت کننده شود که همین لخته شدن ممکن است کشنده باشد. خوشبختانه، امروزه پزشکان آزمایش های سریعی را برای مشخص نوع گروه خون بیماران انجام می دهند و کیسه های خون را برای انتقال خون به ترتیب طبقه بندی می کنند تا بیماران از دریافت یک گروه خونی سازگار اطمینان یابند.

سه نشانگر پروتئینی گروه خونی رایج که تا به امروز شناخته شده اند، پروتئین های A، B و Rh نامیده می شوند.

پروتئین های A یا B می توانند منجر به ایجاد گروه خونی A ،B ،AB یا O شود. زمانی که هیچ گونه پروتئینی از جمله A یا B بر سطح سلول های خونی فرد وجود نداشته باشد، گروه خونی او O در نظر گرفته می شود.

هر یک از این گروه های خونی همچنین می تواند از جهت داشتن پروتئین Rh مثبت یا منفی باشد و این پروتئین منجر به تفکیک گروه های خونی به شکل AB + یا AB - می شود.

گروه خونی O منفی به عنوان دهنده جهانی شناخته می شود. از آنجا که این گروه خونی، پروتئین A یا B ندارد و برای پروتئین Rh، منفی است، افراد از هر گروه خونی می توانند خون O منفی دریافت کنند، بدون اینکه پاسخ ایمنی نامطلوبی به پروتئین های خارجی آن داشته باشند.

متأسفانه، افراد با گروه خونی O منفی نیز کمترین دامنه انتخاب اهدا کننده احتمالی را برای خود دارند. این افراد با Rh منفی نمی توانند خون هایی با پروتئین های B ،A یا Rh را دریافت کنند. آن ها فقط می توانند از دیگر افراد با گروه خونی O منفی، خون دریافت کنند.

گروه خونی AB مثبت به عنوان گروه خونی گیرنده جهانی شناخته می شود. افراد دارای این گروه خونی می توانند از تمام گروه های خونی، خون دریافت کنند، بدون این که واکنش ایمنی در بدن آن ها ایجاد شود.4

اختلالات رایج در خوناختلالات و بیماری های خون می تواند خطرناک باشد. آن ها می توانند به سرعت در جریان خون اطراف بدن پخش شوند و وظایف بسکمک را به کمک خون خراب کنند.

شایع ترین بیماری های خونی عبارتند از:

کم خونی

این کمبود گلبول های قرمز یا هموگلوبین موجود در خون است. در نتیجه، سلول ها اکسیژن را به طور موثر انتقال نمی دهند و علائم می تواند شامل خستگی و پوست رنگ پریده باشند.

لخته های خونی

اینها می توانند برای فرآیند التیام زخم ها و جراحات حیاتی باشند. با این حال، برخی لخته های خونی داخل یک رگ خونی ایجاد می شوند و انسداد را ایجاد می کنند. آن ها هم چنین می توانند از قلب به شش ها بروند و از قلب به ریه ها حرکت کنند و منجر به انسداد ریوی شوند. انسداد می تواند مهلک باشد.

سرطان های خونی

لوسمی ،میلوما ،لنفوم و انواع سرطان خون هستند. سلول های خونی بدون در نظر گرفتن در نقطه نورمال در چرخه زندگی یک سلول، بی اختیار تقسیم می شوند.

اگر علائم اختلال در خون مورد ظن باشند، بیمار باید با پزشک ملاقات کند. این احتمال وجود دارد که آن ها به متخصص بیماری های خونی که به آن ها هماتولو ژیست مشهور است ارجاع داده شوند.1

پینوشتها

1.www.drdr.ir

2.www.parsgene.com

3.www.namnak.com

4.www.faradars.org

منبع: راسخون