خبرنگاران نمایشگاه عکس تو روزی بازخواهی گشت در ارومیه گشایش یافت - مجله سفرنامه مالزی

دریاچه ارومیه که به عنوان بزرگترین دریاچه کشور و دومین دریاچه شور جهان شناخته می شود از سال 1376 با فرایند تدریجی خشک شدن روبرو شد.

این فاجعه زیست محیطی در طول نزدیک به 20 سال بیش نیمی از آب خود را از دست داد و این فرایند به قدری کند رخ داد که زمانی افکار عمومی را به سمت خود جلب کرد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان احیای این نگین آبی نه تنها سخت بلکه غیر ممکن بود.

با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، نام دریاچه ارومیه در همان نخستین جسله هیات دولت بر سر زبان دولتمردان در آمد که نشان از عزم پایدار دولت در تحقق وعده ها و نیز پاسخ به یک مطالبه ملی بود.

دیری نکشید که از همان ابتدا با اجرای طرح های مقدماتی احیای دریاچه ارومیه، شرایط این دریاچه به حالت ثبات در آمده و پس از آن فرایند افزایشی تراز آبی دریاچه شروع شد.

در این میان که دیگر مهر امنیتی از پیشانی دریاچه ارومیه با حمایت دولت دکتر روحانی حذف شد، هنرمندان با دغدغه های محیط زیستی با خیالی آسوده در نقاط مختلف کشور به ویژه در استان های همجوار با دریاچه، درراستای آگاهی بخشی و فرهنگسازی برای احیای این نگین آبی شروع به تولید آثار هنری با موضوع دریاچه ارومیه کردند.

در سال های اخیر چند نمایشگاه هنری در مورد آگاه سازی و تنویر افکار عمومی نسبت به دریاچه ارومیه شکل گرفت که با نگاهی گذرا به این رویدادهای هنری می توان یک تصویر ذهنی از حال روز دریاچه ارومیه در یک دهه اخیر را مجسم کرد.

نخستین نمایشگاه با موضوع دریاچه ارومیه با عنوان دریاچه تعطیل است! آثار اسفندیار اصغرخانی که به مقایسه شرایط دریاچه ارومیه در آن سال و دهه 70 شمسی پرداخته بود، در سال 1390 در نگارخانه لاله تهران برگزار گشت. پس از آن با فاصله زمانی چهار ساله، مجتبی اسماعیل زاد در نمایشگاه عکسشور تلخ شرایط دریاچه را در آن سال ها به تصویر کشید.

نمایشگاه عکس زنده ام من پس از آن در نگارخانه میلان ارومیه به نمایش در آمد و در نهایت نمایشگاه عکس تو روزی باز خواهی گشت از رضا امن زاده برای دومین بار از امروز در معرض دید علاقمندان به هنر و دوست داران محیط زیست قرار می گیرد.

با نگاهی اجمالی به عناوین این رویدادهای هنری می توان دریافت که با گذشت این سال ها، این اسامی و به تبعیت از آن خود آثار نیز رنگ وبوی امیدوارانه به خود گرفته اند که اگر از دید جامعه شناسی به آن بنگریم کاملا پیداست که امید احیای دریاچه ارومیه در دل مردم جاری شده است.

امن زاده درباره رسالت هنرمند در پرداختن به موضوعاتی نظیر دریاچه ارومیه معتقد است که همه ما در قبال مسائل زیست محیطی دریاچه ارومیه مسوول هستیم

وی گفت: بازگو کردن چالش های زیست محیطی به واسطه خلق آثار هنری وظیفه هنرمند است و من بعنوان عکاس و فیلم ساز مسوولیت دارم تا این دغدغه های را منعکس کنم.

این هنرمند ارومیه ای با بیان اینکه همه انسان ها در سرتاسر کره زمین با مسائل زیست محیطی دست به گریبانند در باره اهمیت برگزاری مجدد این نمایشگاه گفت: برگزاری نمایشگاه های هنری با موضوع محیط زیست در همه جای جهان می تواند مورد استقبال مخاطبان قرار بگیرد و حس مسوولیت در قبال محیط زیست را در مردم برانگیزد.

امن زاده رسالت عکاس مستند را بازگویی واقعیت بدون دستکاری توصیف کرد و افزود: باتوجه به شرایط کنونی دریاچه ارومیه ناامیدی حس غالب در تصاویر است و ترس و اضطراب را در مورد سرنوشت دریاچه به نمایش می گذارد؛ من بعنوان یک عکاس شرایط حال دریاچه و احساسم را مستند کردم ولی با این حال درانتخاب عنوان نمایشگاه مایل بودم که امیدوارانه به سرنوشت نگین آبی آذربایجان نگاه کنم.

دراین نمایشگاه 20 اثر در ابعاد 30*45 به سبک استیج و مستند به نمایش گذاشته شده است که در عین انسجام، روایت های گوناگونی از حال و روز دریاچه ارومیه را بیان کرده و مخاطب را در مراحل مختلف از نظر مفهوم، محتوا و حتی احساس و عواطف به چالش می کشد.

برای مثال در برخی تصاویر هنرمند چهره سوژه انسانی در پشت ماسک های شیمیایی به تصویر کشیده و این هشدار را می دهد که مردم خطر طوفان های نمکی کمتر از انفجار بمب شیمیایی نیست!

در استیتمنت/ statement این نمایشگاه جمله ای از مرحوم فریدون مشیری به چشم می خورد که نام این نمایشگاه را به خود مزین کرده است؛ که نشان از امیدواری به آینده روشن دریاچه ارومیه خبر می دهد.

من اینجا ریشه در خاکم/ من اینجا عاشقِ این خاکِ اگر آلوده یا پاکم/ من اینجا تا نفس باقی ست می مانم/ من از اینجا چه می خواهم، نمی دانم! / امیدِ روشنایی گر چه در این تیره گی ها نیست /من اینجا باز در این دشتِ خشکِ تشنه می رانم/ من اینجا روزی آخر از دل این خاک، با دستِ تهی/ گل بر می افشانم/ من اینجا روزی آخر از ستیغ کوه، چون خورشید/ سرود فتح می خوانم/ و می دانم/ تو روزی باز خواهی گشت!

آثار این نمایشگاه دریاچه ارومیه را در انزوا و به دور از حضور انسان نشان می دهد و پس از حضور عنصر انسانی در تصاویر نه تنها انزوای دریاچه به سرانجام نمیرسد بلکه حضور انسان ها بصورت منزوی، تنهایی دریاچه را بیشتر نمایان می کند.

ساسان پژمانفر، مدیر گالری 17 خاطرنشان کرد: خالق آثار این نمایشگاه، چیدمان تصاویر را به گونه ای انتخاب کرده تا این انزوا را به مخاطب نشان دهد از این رو تصاویر بصورت سیاه و سفید به نمایش درآمده است زیرا به این طریق احساس هنرمند در مورد این آثار و پیام نمایشگاه با صراحت بیشتری به مخاطب انتقال می یابد.

وی در ادامه گفت: زاویه باز در کادربندی و عدم استفاده از رنگ در آثار، غربت و نا امیدی را به بیننده القا می کند که در نگاه اول مخاطب را با تناقضی در عنوان و آثار نمایشگاه روبرو می کند که به گفته عکاس این تناقض آگاهانه و از روی عمد است.

پژمانفر همچنین با اشاره شرایط کنونی ناشی از ظهور بیماری کرونا، افزود: پس از مشاهده نخستین مورد کرونا در سال گذشته در کشور این نخستین نمایشگاهی است که در این نگارخانه برگزار می شود.

وی با بیان اینکه این نمایشگاه با اعمال سختگیرانه دستورالعمل های بهداشتی برگزار می شود، افزود: این نمایشگاه به مدت یک ماه در این نگارخانه برگزار می شود تا از ازدحام جمعیت جلوگیری شود، همچنین استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و حضور علاقمندان به صورت محدود و در بازه های زمانی مشخص از دیگر اقداماتی است که برای جلوگیری از شیوع بیماری کرونا در طول این نمایشگاه اجرا می شود.