ارز دیجیتالی باعث شفافیت و مانع رانت می گردد - مجله سفرنامه مالزی

رهگیری پول در سیاست های توزیعی

امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات معتقد است ارزهای دیجیتالی بانک مرکزی که به CBDC مخفف CENTRAL BANK DIGITAL CURENCY معروف است، دارای کارنمودهای زیادی هستند ولی باید دید از ارزهای دیجیتالی برای چه منظوری می توانیم در کشور استفاده کنیم.

ناظمی با اشاره به اینکه در کشورما از ارزهای دیجیتالی می توان بیشتر در سیاست های اجتماعی استفاده کرد، گفت: ارز دیجیتال صرفاً یک مسأله بانکی نیست، بلکه ابزاری بانکی برای حوزه های مختلف است که با اهداف متعدد از آن استفاده می شود. بنابراین یکی از کارنمودهای جدی آن می تواند رهگیری پول در سیاست های توزیعی کشور مانند پرداخت یارانه باشد.

وی اضافه نمود: با ارز دیجیتالی می توان یارانه انرژی، آموزش و... را پرداخت کرد و مزایای این کار نیز این است که وقتی با ارز دیجیتالی یارانه های مختلفی که به افراد خاص جامعه پرداخت می شود، می توان آن را رهگیری کرد تا در همان بخش هزینه شود. به هر حال شاهد هستیم که به دلیل فقر فرهنگی بسیاری از افرادی که یارانه های نقدی را دریافت می نمایند در بخش های دیگری هزینه می نمایند. ولی وقتی ارز دیجیتالی باشد آن سرپرست خانوار باید آن را برای خرید کالاهای اساسی خانوارش هزینه کند. پس می توان این برنامه و سیاست را در بخش های آموزش در مدارس، دانشگاه ها و... اجرا کرد تا یارانه ها در جای خود هزینه شوند.

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه ایجاد ارز دیجیتالی در کشور دارای مزایای فراوانی است، گفت: از ارزهای دیجیتالی می توان برای حل چالش ها بهره برد. اگر دولت انواع یارانه های آموزشی، فرهنگی، انرژی، کالاهای اساسی و... را که سالانه به شهروندان پرداخت می نماید با ارز دیجیتالی پرداخت کند، این باعث می شود عرضه نمایندگان آن حوزه ها، کیفیت کالای خود را بالا ببرند. از سوی دیگر شهروندان می توانند از بین عرضه نمایندگان مختلف بهترین را انتخاب نمایند. به این ترتیب این کار باعث می شود رقابت به وجود بیاید و با حذف عرضه نامطلوب، شاهد رشد در بخش های مختلف باشیم.

وی اضافه نمود: تصور کنید که 5 سال بعد بخواهیم در کشور فقط از ارز دیجیتالی استفاده کنیم. وقتی یارانه پرداختی در بخش آموزش هزینه شود، خانواده ها سعی می نمایند بهترین مدرسه را انتخاب نمایند و همین موضوع باعث می شود مدارس کیفیت آموزش خود را افزایش دهند تا در رقابت با دیگر مدارس در جذب دانش آموز پیروز تر باشند. از سوی دیگر با این به کارگیری ارز دیجیتالی نه تنها بازار رقابتی می شود، بلکه قیمت ها نیز واقعی شده و رانت ها حذف می شوند و ضمن شناسایی زنجیره تعاملات و پرداخت ها، شفافیت نیز ایجاد می شود.

وی با اشاره به اینکه ارز دیجیتالی در کشورهای مختلف کاربردهای مختلفی دارد به عنوان مثال فرانسه از این ارز در بخش رهگیری پرداخت اقتصادیات استفاده می نماید، گفت: از آنجایی که در کشور ما نیز برای اجرای فنی آن مسئله ای وجود ندارد و تنها به اراده بانک مرکزی ارتباط دارد پس در صورت عملیاتی کردن آن می توان برای کارنمودهای مختلف استفاده کرد.

ایجاد شفافیت و سرعت بالا

محمدرضا قدوسی کارشناس حوزه بلاک چین نیز معتقد است ارزهای دیجیتالی نه تنها شفافیت را به بازار می آورند و سرعت انجام فعالیت های اقتصادی را به همراه اعتماد افزایش می دهند، بلکه یاری می نمایند تا افراد بتوانند بدون نگرانی و با حذف واسطه ها براحتی و بدون احتیاج به بانک و تراکنش اقتصادی این کار را انجام دهند تا توسعه اقتصادی شکل بگیرد.

قدوسی به ایران گفت: یکی از تأثیرات بلاک چین استفاده از آن برای ایجاد ارزهای دیجیتالی است و با به کاربردن این فناوری براحتی می توان در سیاست های اجتماعی از آن استفاده کرد. به عنوان مثال با این فناوری می توان افراد مستحق و غیرمستحق را برای دریافت یارانه تشخیص داد و با ارز دیجیتالی یارانه ها را پرداخت کرد. با به کارگیری بلاک چین در این حوزه و ارزهای دیجیتالی می توان شفافیت ایجاد کرد و تمام کارها را مطابق تکالیفی که قوانین معین نموده اند، پیش برد.

قدوسی در ادامه گفت: بانک مرکزی به دنبال ایجاد ارز دیجیتالی با راه اندازی پلتفرمی (برنا) بود و قرار بود ارز ریال کوین را وارد بازار کند اما نمی دانم چرا از آن غفلت نموده و هنوز آن را وارد بازار و کاربردی ننموده است ولی ما هم می توانیم از ارز دیجیتال ملی در کشور برای موارد مختلف استفاده کنیم. این کار فنی و پیچیده نیست و به اراده دولت و حاکمیت برمی شود که استفاده از ارز دیجیتالی را بپذیرند. اگر رویکرد دولت نسبت به راه اندازی ارز دیجیتالی مثبت شود و قانونگذاری خوبی در این حوزه انجام شود براحتی قابل اجراست.

وی با اشاره به اینکه هم اکنون کشور چین از ارز دیجیتالی برای مجموعه هایی از این کشور که در خارج از کشورشان است، استفاده می نماید، اضافه نمود: یوان دیجیتالی را کشور چین در اختیار استارتاپ هایش که در اروپا، آفریقا و... پراکنده اند، پرداخت می نماید و آنها را مانند نخ تسبیح کنار هم قرار می دهد تا بتوانند براحتی تبادل اقتصادی انجام دهند. حتی چین در کوشش است تا تبادل اقتصادی با دیگر کشورها را هم با ارز دیجیتالی انجام دهد.

این کارشناس بلاک چین معتقد است ارز دیجیتالی می تواند به کاهش مخاطرات، افزایش شفافیت در بین افراد و دستگاه ها منجر شود و جذابیت ایجاد کند و معمولاً هر کشوری باید بر اساس راهبردهای کشورش طرح مسأله کند.

قدوسی گفت: ارز دیجیتال ما شاید الان بیشتر کاربرد داخلی داشته باشد چون متأسفانه نتوانستیم پیمان های چندجانبه و دوجانبه ای را با دیگر کشورها ببندیم ولی اگر این اتفاق می افتاد می توانستیم ارز دیجیتالی را مبدأ مبادلات خود قرار دهیم و توافقنامه های چندجانبه بین کشورها هم ببندیم و با این ابزار، دقیق و شفاف عمل کنیم و تبادل بازرگانی با دیگر کشورها هم تضمین شده انجام شود تا بتوانند به حقوق خود دست یابند.

وی اعتقاد دارد کشورهای مختلف خواب های زیادی برای ارز دیجیتال ملی خود دیده اند تا راهبردهای خود را با این ابزار اجرایی نمایند.

محمدرضا شرفی دیگر کارشناس حوزه بلاک چین نیز اعتقاد دارد چین اولین کشوری است که ارز دیجیتالی را در چند استان کشورش فعال نموده و با این کار به دنبال برطرف مسائل و تطبیق آن با احتیاجهای کشورش است. بنابراین به نظر می رسد ما نیز می توانیم برای برطرف بعضی مسائل داخلی خود از آن بهره ببریم.

شرفی نیز با اشاره به اینکه ارز دیجیتالی مهم ترین قابلیتش ایجاد شفافیت و سرعت انتقال آن است، گفت: زمزمه هایی در خصوص امکان بهره گیری از ارز دیجیتال بانک مرکزی برای مبادلات خارجی به گوش می رسد، ولی به نظر می رسد با ساختار اقتصادی کنونی ما و شرایط اقتصادی و قانونی این کار امکانپذیر نیست ولی برای کشوری مانند چین که حجم مبادلات خارجی و توان اقتصادی بالایی دارد امکانپذیر است و برای سایر کشورها در این زمینه منافعی در بر ندارد.

وی اضافه نمود: کشورهایی می توانند از این ابزار بهره مناسب در سطح بین الملل کسب نمایند که دارای مزیت خاص منطقه ای یا جهانی باشند که با تمرکز بر ارائه خدمات و انتقال ارزش روی بستر ارز دیجیتال متمرکز خود، بستری برای تبادل ایجاد نمایند.

شرفی در ادامه گفت: تا به امروز نیز بعضی ایده ها برای ارائه ارز دیجیتال بین المللی با ایجاد صندوق سرمایه گذاری مشترک بین کشورها و ایجاد ارزش و پشتوانه با بهره گیری از پشتوانه فلزات گرانبها یا مزیت های کالایی خاص مطرح شده که هنوز به صورت عملیاتی پیاده سازی نشده است.