ماجرای ساخت سد لاسک و دفاع محیط زیست - مجله سفرنامه مالزی

انتشار خبر ساخت سد لاسک که قرار است با ارتفاع 63 متر، عرض 750 متر و طول 3600 متر روی رودخانه امامزاده ابراهیم در شفت گیلان احداث گردد، اعتراضاتی را که از سال های گذشته در مورد ساخت این سد وجود داشت را دوباره برانگیخت. مسعود تجریشی در گفت وگو با خبرنگاران، با تاکید بر اینکه هیچ راه دیگری برای تامین آب شرب مردم حوزه سد لاسک وجود ندارد، گفت: به عنوان متخصص و مدیر نمی توانم خودم را متقاعد کنم که مردم از آب های آلوده استفاده نمایند و دچار مشکل شوند.

وی با اشاره به اینکه در شمال ایران به ویژه در استان های مازندران و گیلان حجم بارش های سالانه بالاست و همین موضوع باعث افزایش سطح آب های زیرزمینی شده است، اظهار کرد: متاسفانه به دلیل مصرف بیش از حد کود و سموم شیمیایی، منابع آب های زیرزمینی این استان ها آلوده می گردد و قطعاً استفاده از آن برای تأمین آب شرب مردم منطقه کار درستی نیست چون مسائل بهداشتی دارد.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست تاکید نمود: سال قبل، طی جلساتی که با وزارت نیرو داشتیم، گفتیم که باید سدسازی با هدف توسعه کشاورزی را به طور کامل فراموش نمایند همچنین تاکید نمودیم که سدسازی چاره همه مسائل نیست.

تجریشی با بیان اینکه از سالیان قبل برای ساخت سه سد در مازندران و گیلان درخواست هایی مطرح شده است، در مورد معین تکلیف این درخواست ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست توضیح داد: در این میان تشخیص داده شد که تنها سد لاسک کمترین عوارض زیست محیطی را دارد. به همین علت با ساخت سایر سدها موافقت نکردیم چون بعد از آنالیز ها به این نتیجه رسیدیم که می توانیم با سازه های دیگر از جمله کانال، آب شرب مورد احتیاج را تامین کرد و احتیاجی به ساخت سد نیست اما برای سد لاسک هیچ جایگزینی وجود ندارد.

وی ادامه داد: وزارت نیرو اصرار داشت که چاره ای جز ساخت سد لاسک وجود ندارد. آنالیز های سازمان حفاظت محیط زیست هم نشان داد که راهی نداریم که از ساخت این سد چشم پوشی کنیم البته طرح مشاور برای اجرای سد لاسک چهار بار در سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شد و چون مشاور اول طرح نتوانسته بود کار محیط زیستی خوبی انجام دهد، درخواست کردیم که خلع گردد و مشاور قوی تری کار را دست بگیرد که همین رخ داد.

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با تاکید بر دقت این سازمان در روند آنالیز ساخت سد لاسک، در پاسخ به پرسشی در مورد اثرات مخرب زیست محیطی این طرح توضیح داد: مطمئناً نمی توانیم انتظار داشته باشیم که اثرات منفی سد در حد صفر باشد اما بر اساس مدل سازی صورت گرفته توسط مشاور طرح و تایید کارشناسان محیط زیست سازمان حفاظت محیط زیست، معین شده که اثرات کمی سد لاسک روی ورودی تالاب انزلی در حد چهار درصد است. همچنین به منظور مقابله با اثرات منفی بر کیفیت آب هم مقرر شده که نسبت به ساخت تصفیه خانه و فاضلاب روستایی اقدام گردد. دفاتر استانی محیط زیست نیز مکلف شده اند که نسبت به ساخت چنین زیرساخت هایی همزمان با ساخت سد اطمینان حاصل نمایند.

تجریشی در ادامه با اشاره به آنالیز ارتفاع سد گفت: طبیعتاً اگر آب مورد احتیاج برای صنعت و کشاورزی را از سد حذف کنیم، ارتفاع سد هم کاهش می یابد البته باید به یک نکته توجه کنیم که برای جمع کردن آب پشت سد حداقل ارتفاع سد باید بین 40 تا 50 متر باشد، کمتر از این امکان آبگیری وجود ندارد.

به گزارش خبرنگاران، مصطفی سالاری - استاندار گیلان- پنجشنبه هفته گذشته (5 اردیبهشت) در مراسم شروع عملیات بهره برداری از سد لاستیکی باغبانان فومن گفت: در جلسات مکرر با فعالان اجتماعی و سمن ها نظرات و دغدغه هایشان درخصوص احداث سد لاسک را شنیده و پیگیری کردم اما باید توجه کنیم که مجوزها و تعهدات لازم پس از آنالیز کارشناسی و علمی صادر و تصمیم نهایی اتخاذ و اجرا شده و از طرفی ظرفیت مخزن و محل احداث دیواره سد تغییر پیدا نموده و 75 درصد مخزن نیز به حق آبه زیست محیطی اختصاص یافته که در هیچ پروژه سدسازی چنین توجهی به محیط زیست سابقه نداشته است.

همچنین در این باره قربانعلی محمدپور - مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان - در بهمن ماه سال گذشته با بیان اینکه مجوز احداث سد مخزنی لاسک در آذرماه امسال صادر شده است، گفت: طرح احداث این سد مخزنی سال ها پیش شروع شده است و اولین گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی آن توسط مهندسان مشاور تهیه و در سال 89 از سوی شرکت سهامی آب منطقه ای به عنوان مجری طرح به حفاظت محیط زیست گیلان ارسال شد. این گزارش به دلیل تخریب بیش از 170 هکتار از پهنه جنگلی محدوده مخزن سد و ضرورت بازنگری با مخالفت دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست روبرو شد و شرکت سهامی آب منطقه ای در سال 92 نسبت به تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی توسط مهندسین مشاور یکم و با معینات جدید اقدام کرد اما این گزارش نیز به دلیل تخریب 198 هکتار از اراضی جنگلی و مغروق شدن شش روستا و جاده های دسترسی همچنین معرفی نشدن گزینه مکانی جدید مورد موافقت سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفت.

محمدپور ادامه داد: با معرفی مکان جدید احداث سد لاسک توسط مهندسان مشاور یکم در سال 94 و ارائه گزارش ارزیابی جدید توسط مجری طرح، روند آنالیز مجدد این گزارش در کارگروه ارزیابی شروع شد و کارشناسان مربوطه پس از چندین جلسه در کارگروه های استانی و ملی، اطلاعات و مستندات ارائه شده را کافی ندانستند و این گزارش جهت برطرف نواقص و ابهامات مطروحه عودت داده شد و در نهایت در مرداد ماه 96 گزارش تکمیلی توسط مشاور طرح تهیه و به حفاظت محیط زیست گیلان ارسال شد.

وی اظهار داشت: کمیته ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در 23 آبان ماه 96 با حضور کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و اعضای کارگروه ماده 2 سازمان برگزار و پس ازآنالیز دقیق گزارش اصلاحی، سه موضوع شامل اخذ نظریه شفاف سازمان جنگل ها و مراتع در مورد نحوه جبران خسارت و ساز و کار احیاء، اخذ مقادیر تخصیص جدید با اولویت تامین آب شرب از وزارت نیرو، آنالیز اثر گذاری اجرای سد بر کیفیت آب تالاب انزلی و پیامدهای اکولوژیک آن را مد نظر قرار دادند و خواهان پاسخ صریح و شفاف در این زمینه شدند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان در خاتمه گفت: در ادامه پس از تشکیل جلسات متعدد کمیته ارزیابی ملی و اخذ نظرات خواسته شده از وزارتخانه ها و سازمان های مربوطه، صدور مجوز احداث سد لاسک منوط به اخذ تعهد نامه رسمی از مجری طرح شد و در نهایت پس از اخذ این تعهدنامه، مجوز احداث سد لاسک در اول آذرماه امسال به شماره 5024/4-20/97/ ص صادر شد.