اقتصاد فوتبال ایران، مصون از کرونا! - مجله سفرنامه مالزی

اقتصاد فوتبال ایران، مصون از کرونا!

آرمن ساروخانیان | شیوع ویروس کرونا در جهان تنها یک رویداد علمی و پزشکی نبوده و تمام وجوه زندگی مردم را درگیر کرده است. بعد از بخش درمانی که در خط مقدم مبارزه با کرونا هستند و تحت فشار شدیدی قرار دارند، اقتصاد بیشترین آسیب را از این عالم گیری دیده و حتی مستحکم ترین ساختارها هم نتوانسته اند در برابر عوارض کرونا مقاومت کنند.

دولت ها برای مقابله با رکود ناشی از شیوع کرونا به دردسر افتاده اند، بزرگترین بورس های جهان افت شدیدی را تجربه می کنند، قیمت نفت به پایین ترین حد در سال های اخیر رسیده و خطوط هواپیمایی به خاطر لغو بیشتر پروازها با زیان بی سابقه ای روبه رو شده اند. ورزش هم از این آسیب های مالی در امان نبوده و تعویق المپیک و جام ملت های اروپا برای دولت ژاپن و یوفا خیلی گران تمام شد.

به فوتبال برسیم که از این زلزله مصون نمانده و فدراسیون ها و باشگاه ها مجبور شده اند تصمیمات رادیکالی بگیرند. باشگاه های بزرگی که ماشین تولید ثروت بودند و به نظر می رسید هیچ اتفاقی نمی تواند ترمز آنها را بکشد، ناگهان در موضع ضعف قرار گرفتند و چاره ای جز تطبیق با شرایط جدید نداشتند. اخبار این روزهای فوتبال جهان نشان می دهد که آنها با وجود این جلال و جبروت چقدر به درآمدهای شان وابسته بودند و برگزاری و پخش تلویزیونی مسابقات و حضور تماشاگران چه نقش مهمی در گردش چرخ فوتبال دارد.

تعدادی از این اتفاقات را مرور کنیم: بارسلونا مجبور شد 70 درصد از دستمزد بازیکنانش کم کند تا بتواند جلوی زیان باشگاه را بگیرد و بتواند دستمزد کارمندانش را هم پرداخت کند. رئال مادرید با وجود انکار اولیه کاهش دستمزد در حال مذاکره با بازیکنان است و احتمالاً 20 درصد از قراردادشان را کم کند. باشگاه های انگلیسی هم مجبور به کاهش دستمزد شده اند و برخی از آنها کارمندان موقت شان را جواب کرده اند. کاهش دستمزد شامل علیرضا جهانبخش هم شده و دستمزد هفتگی اش از برایتون 15 هزار پوند کمتر از همیشه است. بازیکنان برخی باشگاه ها مثل مونشن گلادباخ و اونیون برلین توافق کرده اند که در این مدت دستمزدی نداشته باشند. اوضاع مالی باشگاه ها در رده های پایین تر بدتر است و فدراسیون های ملی و فیفا بسته های حمایتی برای آنها در نظر گرفته اند. یوفا قانون بازی جوانمردانه مالی را که برای بررسی سلامت مالی باشگاه هاست تابستان آینده اجرا نمی کند. تیم های ملی بابت لغو بازی های محبت آمیز فیفا دی فروردین ماه زیان بزرگی متحمل شدند. البته در بحران ها همیشه استثناهایی هستند که سود می کنند، مثل لیگ بلاروس که حاضر به لغو بازی هایش نشد و در تعطیلی لیگ های معتبر، تلویزیون های یازده کشور برای پر کردن کنداکتورشان حق پخش این لیگ را خریده اند تا 210 هزار دلار به حساب این سازمان واریز شود.

فوتبال ایران شاید تنها بخشی در جهانست که هنوز تأثیر ویروس کرونا بر اقتصادش نامشخص است و هیچ واکنشی به آن نداشته. باشگاه های لیگ برتر نه در مقیاس بارسا و رئال که حتی به اندازه پیرمرد دستفروش مترو که مشتریانش را از دست داده بود هم نگران نیستند و واکنشی نشان نمی دهند. انگار فوتبال ایران در سیاره ای دیگر یا در خلأ به سر می برد که نه لغو بازی ها و نه قطع شدن پخش تلویزیونی اش تأثیری روی درآمد باشگاه ها ندارد. فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ هم تمهیداتی برای این شرایط ویژه ندارند و فقط منتظر اعلام ستاد مبارزه با کرونا هستند تا مسابقات را دوباره شروع کنند.

بحث کسر دستمزد ماهانه در فوتبال ایران منتفی است، چرا که قرارداد بازیکنان فصلی بسته می شود. اگر تصمیم به ادامه مسابقات گرفته شود، این بازیکنان هستند که ضرر خواهند کرد، چرا که زمان طولانی تری باید در خدمت باشگاه باشند. از طرف دیگر اگر مسابقات نیمه کاره بماند، باشگاه ها می توانند بخشی از قرارداد بازیکنان را نپردازند. با این حال هنوز هیچ اظهارنظری که بتواند پاسخی برای این ابهام باشد، شنیده نشده است. تبلیغات محیطی و پخش تلویزیونی و بلیت فروشی که قرار است درآمد اصلی باشگاه ها باشد هم بلاتکلیف است. سکوت مدیران باشگاه ها در این شرایط نشانه ای است که آنها دغدغه زیادی برای درآمدزایی ندارند. آنها فقط مسئول بستن قرارداد و هزینه کردن هستند و منتظرند که بودجه باشگاه از نهاد بالادستی برسد یا اینکه دوره کارشان تمام می شود و باشگاه را با انبوهی از بدهی به مدیر بعدی می سپارند.