شکست هایی که پل پیروزی می گردد - مجله سفرنامه مالزی

ویدئویی که پس از پخش زنده این رویداد در صفحه های مختلف میلیون ها لایک و هزاران کامنت گرفت که بیشتر آنها عمدتا به تاسف کاربران از اتفاق اتفاق افتاده معطوف بود و از امید آنها به این که مهندسان اسپیس ایکس با این شکست به پیروزی در فرود آوردن این فضاپیمای غول پیکر نزدیک تر شده اند خبر می داد.

مهندسان آقای ماسک پیش از دستیابی به فناوری فرود آوردن عمودی موشک های فالکون9 نیز همین جهت را رفته و بارها شکست خورده بودند. اما آنها نشان داده اند استاد ساختن پل پیروزی از شکست های خود هستند.

سه شنبه 14 بهمن 99، ساعت 23 و 55 دقیقه به وقت تهران. اینجا تأسیسات پایگاه شرکت خصوصی اسپیس ایکس در بوکا چیکا واقع در ایالت تگزاس ایالات متحده است.

عقربه های ساعت به وقت محلی روی 3 و 25 دقیقه عصر واقع شده است. باد آرامی می وزد و همه چیز برای پرتابگر فوق سنگین نهمین نسخه آزمایشی فضاپیمای استارشیپ مهیاست.

با صدور مجوز این پرتاب، پس از شمارش معکوس، با غرش سه موتور پرقدرت رپتور، فضاپیمای 50 متری با طمأنینه از سکوی پرتاب برمی خیزد و کم کم ارتفاع می گیرد.

این فضاپیمای بدون سرنشین پیش از رسیدن به ارتفاع 10 کیلومتری، کم کم نیروی پیش رانش موتورها را کاهش داد تا سرانجام توانست حدود 30 ثانیه در اوج پرواز خود در شرایط تعلیق باقی بماند. اما وقتی موتور خاموش شد، استارشیپ رو به شکم چرخید تا عملکرد بال های کوچک فرود آن نیز آزمایش گردد.

با این حال هنگام نزدیک شدن فضاپیما به زمین برای فرود عمودی، امکان چرخش کامل فضاپیما فراهم نشد و سرانجام با برخورد فضاپیما به سکوی فرود، آزمایش 6 دقیقه و 26 ثانیه ای استارشیپ با انفجار روی سکو سرانجام یافت.

ماموریت استارشیپ چیست؟

استارشیپ در حقیقت شامل فضاپیما و پرتابگری است که مهندسان ماجراجوی اسپیس ایکس برای اعزام انسان و محموله های بسیار سنگین آن را توسعه می دهند؛ محموله هایی که تا بیش از 100 تن جرم دارند و قرار است رویاهای ایلان ماسک، بنیانگذار این مجموعه فضایی را برای اعزام انسان و وسایل لازم برای مسکونی سازی مریخ محقق کند.

جدا از توانایی و ظرفیت بالای این فضاپیما برای پرتاب محموله های بسیار سنگین، آنچه دنبال کردن قصه توسعه فناوری فضاپیمای استارشیپ را خواستنی و داستان توسعه اش را به قصه های علمی- تخیلی نزدیک می نماید این است که مهندسان قرار است فناوری فرود عمودی پرتابگرها را که پیشتر در خصوص پرتابگرهای فالکون 9 و فالکون هوی توسعه یافته بود، در خصوص این نسل از فضاپیماها نیز پیاده سازی نمایند. آنها اکنون با چالش های بسیار پیچیده تری دست و پنجه نرم می نمایند اما وقتی به زودی پیروز به تثبیت این

فناوری شوند، دیگر کسی جلودارشان نیست. ناسا، اِسا، جاکسا، روسکاسموس و بسیاری از سازمان های فضایی دولتی و خصوصی دنیا، مشتری پرتابگرهای فضایی غول پیکری خواهند شد که با هزینه پایین تر و در حجم بسیار بالاتر می توانند محموله های عظیم فضایی را به مدار زمین برسانند و از آنجا راهی ماه ، مریخ و... شوند.

علت انفجار اخیر چه بود؟

این پرتاب با توجه به این که برایش اخذ مجوز اداره هوانوردی فدرال (FAA) احتیاج بوده و شرایط آب وهوایی نیز موجب به تعویق افتادن پرتاب آن شده بود، پس از دریافت مجوز این پرتاب انجام شد. اتفاقی که در واپسین دقایق سه شنبه 14بهمن 99 به وقت ایران افتاد، اولین سانحه فضاپیمای استارشیپ نبود. اسپیس ایکس پیشتر نیز اعلام نموده بود احتمال بروز انفجار جزئی از فرآیند توسعه نمونه های اولیه پرتابگرهایی در رده فالکون و استارشیپ است.

جان اینسپراکر (John Insprucker) مهندس هوانوردی اسپیس ایکس، پس از رخ دادن این انفجار بدون خم آوردن به ابرو گفت: ما باز هم پروازی عالی تا 10 کیلومتری سطح زمین داشتیم اما به نظر می رسد کماکان باید روی فرود فضاپیما کار کنیم. او گفته است حالا داده های خوبی در اختیار دارند که رسیدن به هدف اصلی این آزمایش ها را میسر می نماید. آنها می خواهند کنترل پرتابگر را هنگام ورود دوباره به محدوده سرعت زیرصوت در اختیار بگیرند و آن را عمودی فرود بیاورند تا به این ترتیب قابلیت بازیابی و استفاده مجدد داشته باشد.

آماده برای پرتاب بعدی

این انفجار در شرایطی صورت گرفت که دهمین همتای آن نیز در همان پایگاه و در فاصله ای نزدیک به صحنه قرار داشت. قرائن حاکی از این است که به زودی شاهد پرتاب نسخه بعدی و آزمایش دهمین نسخه از استارشیپ خواهیم بود؛ ماموریتی که دیر یا زود مهندسانش به فناوری فرود عمودی این فضاپیمای غول پیکر دست خواهند یافت.

نکته مهم این است که بخش خصوصی حامی این پرتاب ها با زیرنظر دریافت پیشرفت های مهندسان خود در توسعه فناوری فضاپیمایی که مرزهای دانش فضایی را گسترش می دهد، تحمل پذیرفتن هزینه های شکست های این چنینی را در خود ایجاد نموده و پذیرفته است دستیابی به پیروزیت بدون پل زدن از روی شکست ها ممکن نیست.

کاظم کوکرم - دانش / روزنامه خبرنگاران